Cargill'e ait bazı bölümlerine verilen ruhsat iptal kararları uygulanmıyor

AK Parti iktidarı tarafından özel yasalarla korunan Amerikan Cargill firmasının Bursa'nın Orhangazi İlçesi'nde birinci sınıf tarım arazisine hukuksuz bir şekilde kurduğu fabrikasına ait bazı bölümlerin ruhsatlarını iptal eden yargı kararları uygulanmıyor. Konu yeniden AİHM'e götürülebilir.

Bursa Barosu Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu'ndan yapılan açıklamada, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararıyla, daha önceki süreçte yargı kararlarının uygulanmadığı tespit edilip, adil yargılanma hakkının ihlaline karar verilmiş olmasına rağmen, idarenin, yargı kararlarını bilerek ve sistematik olarak yerine getirmediği belirtildi.

"HUKUK İŞLETİLEMİYOR"

Hukukun Amerikan şirketine işlemediğinin belirtildiği açıklama, "AİHM kararı sonrası Cargill süreci Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından 'yoğunlaştırılmış izleme'ye alınmıştır. Uzun dönemde Türkiye'nin kararları uygulamamakta ısrarcı olduğu kanaatine varılırsa, meselenin bir 'ihlal' prosedürü altında tekrar AİHM önüne getirilmesi mümkün olabilir" denildi.

Cargill'e Orhangazi Belediyesi tarafından verilen 12.01.2021 tarih ve 2021/1,2,3 sayılı yapı ruhsatları ile bu ruhsatların dayanağı olan 2019/108,109,110 sayılı ruhsatları Bursa 3. İdare Mahkemesi'nin 25.01.2023 tarihli kararı ile iptal edilmişti. Kararın yerine getirilmesi için İmar Kanunu'nun 32. maddesi gereği yapıların mühürlenerek çalışmasının durdurulması ve yıkılması talebiyle Orhangazi Belediyesi ile Bursa Valiliği'ne başvuruldu.

İlave nişasta silosu, deniz kurutucu binası, yeni elektrik trafo binasına ilişkin ruhsatların iptalinden sonra belediyeye yapılan başvuru sonuçsuz kalmış, yargı kararlarının yerine getirilmemesinden dolayı belediyeye karşı tazminat davası açılmıştı. Bursa 2. İdare Mahkemesi davayı reddetti. Bu karara karşı 29 Ocak 2024 tarihinde istinaf başvurusu yapıldı, dava Bölge İdare Mahkemesi'nde.

"KARAR VAR UYGULAMA YOK"

Kararı yerine getirmeyen Bursa Valiliği, AK Parti'li Bursa Büyükşehir Belediyesi ve Orhangazi Belediye Başkanı Bekir Aydın hakkında 12 Nisan 2023'te suç duyurusunda bulunulmuştu. Ne valilik, ne cumhuriyet başsavcılığı ne de İçişleri Bakanlığı soruşturmaya izin verdi. Anayasa ve hukuka aykırı bu karara karşı Danıştay'a itiraz edildi.

Bursa Barosu Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu başta olmak üzere davacıların, Orhangazi Belediyesi'nden, ruhsatları iptal edilen yapıların kullanma izinlerinin ve mühürlenmelerine ilişkin tutanakların gönderilmesi talebine "Belediyemizden talep edilen evraklar yalnızca ilgili kişiye ya da resmi kurumlarla paylaşılmaktadır" şeklinde yanıtla reddedildi.

Bunun üzerine, Bursa Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü'ne başvurularak, işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının iptal edilip edilmediği, mahkeme ilanının yerine getirilmesi için ne yapıldığı soruldu, Orhangazi Belediyesi'nin ilgili kurumlara gönderdiğini iddia ettiği belgeler istendi.

Yazıya verilen yanıtta Orhangazi Belediye Başkanlığı'na ve Orhangazi Kaymakamlığı'na yazılan yazı gönderildi.

"SORUMLU DEVLET"

Aradan üç buçuk ay geçmesine rağmen hiç ses çıkmaması üzerine davacılar, "İdarelerin topu birbirine atmasından anlamaktayız ki, yapılan hiçbir işlem yoktur. Fabrikanın hala çalışıyor olması da bunun delilidir. Davacılara karşı, mahkeme kararlarının uygulanmasından Devlet sorumludur. Yapılmış bir işlem varsa, buna ilişkin belgelerin gönderilmesini ve fabrikanın nasıl hala çalıştığına ilişkin konunun açıklanmasını; aksi takdirde, diğer kurumlar hakkında da suç duyurusunda bulunacağız" denildi.